3 września w Centrum Dialogu Przełomy MNS w Szczecinie uroczyście odsłoniliśmy drugą wystawę Fundacji Polskich Wartości pt. “Zapomniani Ludzie Solidarności”. Współorganizatorem wystawy jest Centrum Dialogu Przełomy MNS . Wystawę będzie można zobaczyć do 27 września.
Fot. Łukasz Szełemej
Bohaterami wystawy są niepodległościowi działacze i społecznicy, kolporterzy ulotek, plakatów i wydawnictw niezależnych. Wielokrotnie zatrzymywani, przesłuchiwani i więzieni. Z narażeniem życia walczyli o Wolną Polskę. Dziś zapomniani…
Na 18 planszach zobaczymy niezłomne osoby a wśród nich znajdują się: Dorota Adamkiewicz, Andrzej Butkiewicz, Piotr Drygajło, Teresa Giera, Jarosław Kaczorowski, Michał Józef Kawecki, Krzysztof Korczak, Andrzej Sawicki, Gertruda Marta Spalding, Józef Tadeusz Stachowiak, Stanisław Suszek, Danuta Sykuła, Marzena Szczeglewska – Paziewska, Bolesław Szynkiewicz, Grzegorz Wilczyński, Anna Woźniak, Tomasz Zieliński, Andrzej Ziemiński.
„Gorące lato” roku 1980 rozpoczęło się od strajków w województwie lubelskim będących odpowiedzią na wprowadzone przez władze PRL podwyżki cen niektórych produktów mięsnych. Co prawda ekipie Edwarda Gierka udało się, stosunkowo niewielkim kosztem, załagodzić wydarzenie lubelskie jednak nie byli w stanie przewidzieć i powstrzymać tworzącego się ruchu związkowego na Wybrzeżu. Z początkiem sierpnia w gdańskiej stoczni rozpoczął się strajk w obronie zwolnionej działaczki WZZ Anny Walentynowicz. W konsekwencji w Gdańsku, a później w Szczecinie powstały Międzyzakładowe Komitety Strajkowe do których przyłączyły się kolejne zakłady pracy z Wybrzeża i pozostałych części kraju. Większość postulatów zgłaszanych przez strajkujących związana była ze złą sytuacją gospodarczą obywateli, jednak najważniejszy dotyczył powołania niezależnych od władz i pracodawców związków zawodowych (wśród postulatów znalazło się także m.in. zniesienie cenzury czy zaprzestanie prześladowań działaczy opozycji). Skala protestów sprawiła, że komuniści zdecydowali się na rozpoczęcie rozmów ze społeczeństwem. Ich wynikiem było podpisanie porozumień pomiędzy władzami PRL a strajkującymi: 30 sierpnia w Szczecinie, 31 sierpnia w Gdańsku a 3 września w Jastrzębiu. Konsekwencją „Sierpnia 80” był upadek Edwarda Gierka oraz powołanie nowego niezależnego związku zawodowego, który we wrześniu 1980r. przyjął nazwę NSZZ „Solidarność”.
Jesienią 1980r. pod szyldem „Solidarności” narodził się w Polsce ogromny ruch społeczny, który w swoim szczytowym momencie zrzeszał 10 milionów Polaków. Okres 16 miesięcy legalnego funkcjonowania związku bardzo często społeczeństwo nazywało „karnawałem Solidarności”, ponieważ w tym czasie obywatele PRL mogli poznać uczucie jedności i wspólnoty. Polacy mogli swobodnie wygłaszać swoje opinie jak i żądania, które najczęściej pojawiały się w szybko rozwijającej się prasie niezależnej.
Tłem tej ogólnonarodowej euforii był stały konflikt pomiędzy działaczami związkowymi „Solidarności” a władzami PRL. Komuniści z wielkimi oporami realizowali 21 postulatów, a część z nich celowo pomijali. Ponadto gospodarka kraju był w fatalnej kondycji, za co władze obarczały ruch związkowy. Eskalacja konfliktu osiągnęła swoje apogeum w nocy z 12 na 13 grudnia 1981r., decyzją gen. Wojciecha Jaruzelskiego na terenie całego kraju wprowadzono stan wojenny. Na polskie ulice wyprowadzono 70 tys. żołnierzy i 30 tys. milicjantów, do tego czołgi i transportery opancerzone. Zdelegalizowano NSZZ „Solidarność”, internowano około 10 tysięcy działaczy związkowych, których umieszczono w 52 ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju, zakazano strajków i manifestacji, wprowadzono godzinne milicyjną. Stan wojenny zniesiono 22 lipca 1983 r. Szacuje się, że w trakcie jego trwania w różnych okolicznościach zginęło około 100 osób.
Współorganizator: Centrum Dialogu Przełomy MNS Organizator: Fundacja Polskich Wartości – z miłości do Ojczyzny
