Szczecińska droga do wolności. Strajki w 1988 roku to tytuł wystawy przygotowanej w 30. rocznicę wydarzeń sierpnia 1988 roku, która jest hołdem dla strajkujących. W dniach 4–11 czerwca w siedzibie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Domu Polonii w Warszawie na 16 planszach i w dwóch gablotach zaprezentowane zostaną m.in.: sytuacja polityczna w Polsce w latach 80. XX wieku od powstania „Solidarności” po wizytę papieża w 1987 r.; pierwsze strajki w kraju wiosną 1988 r., strajk w WPKM w maju i czerwcu oraz w szczecińskim porcie w sierpniu oraz represje wobec protestujących i wsparcie Kościoła katolickiego.
– W 30. rocznicę tamtych wydarzeń, organizując okolicznościową wystawę, wzbogaconą o katalog, pragniemy oddać hołd tym, którzy w czasach komunistycznego zniewolenia narażając swoje zdrowie i nie bacząc na koszty, występowali w obronie praw pracowniczych, godności, prawdy i wolności – mówi dr hab. prof. US Krzysztof Kowalczyk, dyrektor Archiwum Państwowego w Szczecinie.
Część zdjęć i materiałów archiwalnych pochodzi z niepublikowanych dotąd zbiorów osób prywatnych, m.in. Jarosława Kaczorowskiego, Kazimierza Nowotarskiego, Pawła i Wojciecha Woźniaków, Artura Kubaja, Grażyny Lupy oraz Beaty Gotowały. Ponadto na wystawie wykorzystano materiały z zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie, Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” oraz Polskiej Agencji Prasowej. Ekspozycji towarzyszy katalog, którego wydawcami są Archiwum Państwowe w Szczecinie i Fundacja Polskich Wartości.
– To były czasy, kiedy odwaga nie była tania, a za pragnienie wolności płaciło się wysoką cenę, ale mimo tego nie było wyjścia, będąc świadomym konsekwencji, trzeba było zachować się przyzwoicie. Ludzie właśnie to robili, bo taki był ich wybór, bo to była jedyna droga do upragnionej wolności – mówi Wojciech Woźniak, prezes Fundacji Polskich Wartości.
W 1988 r. w Szczecinie i innych miastach Polski po raz kolejny doszło do strajków przeciw komunistycznej władzy. 5 maja 1988 r. pracownicy Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej (WPKM), solidaryzując się ze strajkującymi robotnikami Nowej Huty, przystąpili do protestu domagając się podwyżek płac. 22 czerwca strajkujący wystąpili w obronie zwolnionych liderów majowego wystąpienia. Kolejna fala protestów w Szczecinie rozpoczęła się 17 sierpnia w szczecińskim porcie.
– Dziękuję Wam, bohaterowie tamtych czasów, za Waszą niezłomną postawę. Za to, że mieliście odwagę sprzeciwić się brutalnemu reżimowi i nie zawahaliście się postąpić słusznie wtedy, kiedy było to karane – powiedział Joachim Brudziński, minister spraw wewnętrznych i administracji, na wernisażu wystawy “Szczecińska droga do wolności. Strajki w 1988 roku”.
Strajkujący domagali się m.in. legalizacji „Solidarności”, podwyższenia płac, przywrócenia do pracy pracowników Zarządu Portu zwolnionych za działalność solidarnościową. Strajk szczeciński został ostatecznie przerwany 3 września. Uczestniczyło w nim łącznie około 3 tys. osób.
– Wszyscy, którzy dzisiaj z woli Polaków sprawujemy swoje funkcje mamy moralny obowiązek ukłonić się Państwu za walkę o wolność. Jednego jestem pewien, że gdybyście nie podjęli strajku, gdyby nie było od Was impulsu, to nie byłoby dzisiaj wolnej Rzeczypospolitej Polskiej – podsumował szef MSWiA.
Organizatorami wystawy są: Archiwum Państwowe w Szczecinie, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych, Fundacja Polskich Wartości, Radio Szczecin, Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście przy współpracy: Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym oraz Stowarzyszenia Wolnego Słowa i Szczecińskiego Klub Katolików.
Wystawę objął Patronatem Honorowym Marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński. Projekt jest realizowany w ramach obchodów stulecia niepodległości.
Wernisaż wystawy odbył się 6 czerwca o godzinie 12.00 w siedzibie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Domu Polonii w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu 64. Wystawie towarzyszyło spotkanie historyczne, w którym wzięli udział uczestnicy tych doniosłych wydarzeń sprzed 30. lat.
Następnie od 16 czerwca do 31 lipca br. wystawa będzie dostępna dla szerokiego grona odbiorców podczas jej szczecińskiej odsłony, w gmachu Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie.
Fot. Łukasz Szełemej